اجداد ترک اوغوز ترکمنها اولین بار در قرن هشتم تا دهم هجری قمری در منطقه ترکمنستان ظهور کردند. نام "ترکمن" برای اولین بار در منابع قرن یازدهم آمده است. در ابتدا به نظر می رسد که به گروه های خاصی از اوغوزها اشاره می کرد که به اسلام گرویده بودند. در طول حمله مغول در قرن سیزدهم به قلب آسیای مرکزی، ترکمن ها به مناطق دورافتاده نزدیک به ساحل خزر گریختند. بنابراین، بر خلاف بسیاری از مردمان آسیای مرکزی، آنها اندکی تحت تأثیر حکومت مغول و بنابراین سنت سیاسی مغول قرار گرفتند. در قرن شانزدهم ترکمن ها بار دیگر شروع به مهاجرت به سراسر منطقه ترکمنستان مدرن کردند و به تدریج واحه های کشاورزی را اشغال کردند. در اواسط قرن نوزدهم، اکثریت ترکمن‌ها کشاورزان کم‌تحرک یا نیمه‌کوهری شده بودند، هرچند که بخش قابل‌توجهی به طور انحصاری به دامداران عشایری می‌پرداختند.

از قرن شانزدهم تا نوزدهم ترکمن ها بارها با دولت های کم تحرک همسایه به ویژه حاکمان ایران و خانات خیوه درگیر شدند. ترکمنها که به بیش از بیست قبیله تقسیم شده بودند و هیچ گونه ظاهری از وحدت سیاسی نداشتند، توانستند در طول این دوره نسبتاً مستقل بمانند. در اوایل قرن نوزدهم، قبایل غالب عبارت بودند از تکه در جنوب، یوموت در جنوب غربی و در شمال.در اطراف خوارزم، و ارساری در شرق، نزدیک آمودریا. این سه طایفه بیش از نیمی از کل جمعیت ترکمن در آن زمان را تشکیل می دادند.

در اوایل دهه 1880 امپراتوری روسیه موفق شد ترکمن ها را تحت سلطه خود درآورد، اما تنها پس از غلبه بر مقاومت شدیدتر از سوی اکثر ترکمن ها نسبت به سایر گروه های تسخیر شده آسیای مرکزی. در ابتدا جامعه سنتی ترکمن‌ها تحت تأثیر حکومت تزاری قرار نگرفت، اما ساخت راه‌آهن ماوراء خزر و گسترش تولید نفت در سواحل خزر هر دو منجر به هجوم گسترده استعمارگران روسی شد. مدیران تزاری کشت پنبه را به عنوان یک محصول نقدی در مقیاس وسیع تشویق کردند.

انقلاب بلشویکی در روسیه با یک دوره شورش در آسیای مرکزی به نام شورش بسماچی همراه بود. ترکمن های زیادی در این شورش شرکت کردند و پس از پیروزی شوروی، بسیاری از این ترکمن ها به ایران و افغانستان گریختند. در سال 1924 دولت شوروی ترکمنستان مدرن را تأسیس کرد. در سال‌های اولیه حکومت شوروی، دولت سعی کرد با مصادره اراضی قبیله‌ای در دهه 1920 و ایجاد جمعی‌سازی اجباری در دهه 1930، قدرت قبایل را بشکند. اگرچه هویت پان ترکمنی قطعاً تحت حاکمیت شوروی تقویت شده بود، ترکمن های اتحاد جماهیر شوروی سابق تا حد زیادی احساس آگاهی قبیله ای خود را حفظ کرده اند. اینهفتاد سال حکومت شوروی، حذف کوچ نشینی را به عنوان یک شیوه زندگی و آغاز یک نخبگان تحصیلکرده شهری کوچک اما تأثیرگذار دیده است. این دوره همچنین شاهد تثبیت استوار برتری حزب کمونیست بود. در واقع، همانطور که جنبش‌های اصلاح‌طلب و ناسیونالیستی در سال‌های اخیر اتحاد جماهیر شوروی را فراگرفتند، ترکمنستان به عنوان سنگر محافظه‌کاری باقی ماند و نشانه‌های بسیار کمی از پیوستن به روند پرسترویکا را نشان داد.